Teatr Kreatury ODKRYCIE WALCA

Obsada: Anabella - Dominika Olszowy, Sen - Katarzyna Pielużek, Minister - Konrad Stala, Premier - Przemek Wiśniewski, Salvador Walc - Ignacy Żytkowski

Reżyseria: Przemek Wiśniewski
Adaptacja i tłumaczenie z języka rosyjskiego: Agata Pruska
Scenografia: Zbigniew Siwek
Opracowanie muzyczne: Julian Pęksa i Radek Łabuś

Premiera podczas Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego MALTA w Poznaniu - czerwiec 2003 r.

Nabokov uważał swoje „Odkrycie Walca” (1938) za sztukę proroczą, przewidującą erę atomistyki i jej tragiczne konsekwencje. W przedmowie do amerykańskiego wydania utworu podkreślał, że nie prezentuje w nim żadnego politycznego „przesłania”, a chodzi mu jedynie o ujście dla swojego wstrętu do „samej natury państwa totalitarnego, którym rzeź jest jedynie detalem administrowania”. „Odkrycie Walca” jest ponadto historią o pragnieniu władzy, o losie człowieka, który tę władzę zdobywa i bezwolnie poddaję się jej schematowi. We wspomnianej przedmowie, autor zawarł też wskazówki dla wszystkich, którzy kiedykolwiek chcieliby wystawić „Odkrycie...” na scenie – pisał m.in..: „Poproszę bez tych przeklętych drabin strażackich, konstruktywistycznych platform z aktorami w kombinezonach, stojącymi na różnych poziomach. Chcę tego samego, czego chciał Walc – (...) kryształowych klamek u drzwi, krzeseł obitych pozłacaną skórą. A mundury jedenastu generałów powinny być piękne, powinny błyszczeć jak bożonarodzeniowe choinki.” Postacie generałów, ministra wojny i wynalazcy Walca, ich problemy, język, a przede wszystkim odwieczne mechanizmy kryjące się za ich postępowaniem sprawiają, że sztukę można dziś, po ponad 60 latach od jej powstania, odczytywać na wiele nowych sposobów, np. w kontekście integracji z Unią Europejską lub aferą Rywina. Mimo wszystko „Odkrycie Walca” pozostaje jednak tragikomiczną historią o „telemorze” – maszynie zdolnej, dzięki „krzyżowaniu się promieni”, do generowania potężnych wybuchów i unicestwiania na odległość.
Agata Pruska - program Teatru Kreatury - czerwiec, 2003

„...- Władza zniewala i deprawuje – pisała po premierze recenzentka „Głosu Wielkopolskiego”. – Potrzeba siły i charakteru, rozwagi i wizji, by nie ulec jej zgubnemu urokowi. Kto raz uczyni fałszywy krok, jest zgubiony. Salwador Walc miał swoją wizję, niezwykle ograniczoną, despotyczną, wcieloną jednak w życie strategią walca – miażdżącą wszystko po drodze. Wynalazca „telemora”, maszyny pozwalającej na wysadzanie w powietrze dowolnych obiektów z każdej odległości, chce być władcą. Tym, co ma się dziać w świecie Nowego Porządku nie zaprząta sobie głowy. „Odkrycie Walca” Nabokova w brawurowym odczytaniu Teatru Kreatury traktuje o owym „co dalej?”. Ten spektakl to majstersztyk z dwóch powodów: każdy z aktorów wciela się w swą postać niezwykle wyraziście, kapitalnie wydobywając niebanalny humor dramatu. Ponadto forma spektaklu uwodzi: w satyrze na imperatora podszytego bezradnym dzieckiem odnajdujemy dojmująco aktualne treści. Fragmenty nagrań z obrad komisji badającej sprawę Rycina wplecione w ten groteskowy kabaret rządów Walca to dwie, wzajemnie napędzające się sfery. Rewelacyjna scena obrad karykaturalnego parlamentu, rozsadzana przez infantylną Anabellę, ministra – oportunistę i pozbawionego własnego zdania ekspremiera rzuca na kolana. Ten spektakl top rozpędzony huragan przetaczający się z nieubłaganą siłą przez naszą wrażliwość. To także krzywe zwierciadło, w którym przeglądają się sprawy jak najbardziej aktualne. Zwykle zamknięte w ekranie telewizora, to osobliwe zoo rządzących staje oto przed nami w zwielokrotnionej sile kondensującej metafory teatru...”
Agnieszka Gulczyńska – Głos Wielkopolski – lipiec, 2003